I. 🔍 MODELİN TEMEL FELSEFESİ
1.1. Amaç:
- Kadının perimenopoz ve menopoz sürecinde yaşadığı biyolojik, psikolojik ve epigenetik değişimlere bütüncül bir yaklaşımla destek sağlamak.
- Bireyin genetik yatkınlıklarına özel hormon dengesi, duygu durum yönetimi ve yaşlanma karşıtı stratejiler geliştirmek.
1.2. Disiplinlerarası Ekip:
- Genetik Danışman / Psikogenetik Terapist
- Kadın Doğum Uzmanı
- Fonksiyonel Tıp Uzmanı / Beslenme Koçu
- Psikolog / Terapist
II. 🧬 GENETİK ve EPİGENETİK DEĞERLENDİRME
2.1. Temel Genetik Test Paneli:
| Genetik Bölge | Yorum | İlgili Sorun |
|---|---|---|
| ESR1 / ESR2 | Östrojen reseptör duyarlılığı | Hormon tedavisi tepkisi |
| CYP1A1 / CYP1B1/BRCA1-2 | Östrojen metabolizması | Meme kanseri riski |
| MTHFR | Detoks kapasitesi, homosistein | PMS, depresyon |
| COMT | Östrojen ve dopamin metabolizması | Ruh hali dalgalanmaları |
| MAOA / MAOB | Serotonin ve nörotransmitter düzeyleri | Duygusal dalgalanmalar, kaygı |
| COL1A1 / COL3A1 | Kolajen üretimi | Cilt, kemik, vajinal doku sağlığı |
| SLC6A4 (5-HTTLPR) | Serotonin taşıyıcısı | Uyku, depresyon riski |
2.2. Epigenetik Yaş & Yaşam Tarzı Analizi:
- Epigenetik saat hesaplaması (biyolojik yaş)
- Uyku kalitesi, kronik stres, çevresel toksin maruziyeti
- Mitokondriyal sağlık, antioksidan kapasite, inflamasyon düzeyi
III. ⚖️ HORMONAL DENGELEME VE KLİNİK YAKLAŞIM
3.1. Kadın Doğum Uzmanı Tarafından:
- Hormon testleri: Estradiol (E2), FSH, LH, AMH, Progesteron, DHEA, Testosteron
- Menopoz tanısı ve perimenopozun ayırıcı tanısı
- Hormon replasman tedavisi (HRT) uygunluğu
- Vajinal atrofi, sıcak basmaları, libido azalması gibi fiziksel semptomların yönetimi
3.2. Fonksiyonel ve Bütüncül Destek:
- Bitkisel destekler
- Hormon replasman tedavisi
- Adaptogenler, fitoprogesteronlar
- Uyku & stres düzenleyici takviyeler
IV. 🧠 PSİKOGENETİK TERAPİ BİLEŞENLERİ
4.1. Genetik Bazlı Psikolojik Eğilimler:
| Genetik Varyant | Psikolojik Yatkınlık | Terapi Stratejisi |
|---|---|---|
| COMT met/met | Duygusal hassaslık, kaygı | Duygu regülasyon teknikleri |
| MAOA low activity | Öfke ve huzursuzluk | BDT + nefes egzersizleri |
| SLC6A4 s/s | Depresif eğilim | Psikodinamik çalışma + takviye desteği |
| FKBP5 risk aleli | Travma duyarlılığı | EMDR / güvenlik duygusu geliştirme |
4.2. Psikolojik Şema ve Yaşam Geçişi Krizi:
- “Değersizlik”, “Yalnızlık”, “Kontrol Kaybı” gibi şemalar bu dönemde aktive olabilir.
- Kimlik dönüşümü, “anneliğin sonu”, “yaşlanma kaygısı” gibi temalara odaklı psikoterapi.
4.3. Epigenetik Psikoterapi:
- Duygularla birlikte gen ifadesini de değiştiren yöntemler:
- Mindfulness, travma çözümleme, doğa terapisi
- Soğuk terapisi, N-IR ışık terapisi, HRV antrenmanları, Longevity terapileri
V. 🌿 YAŞAMSAL STRATEJİLER ve DAVRANIŞSAL PLAN
5.1. Beslenme Planı:
- Östrojen metabolizmasını destekleyici beslenme
- Anti-inflamatuar diyete geçiş
- Karaciğer detoksunu destekleyici hormon regülasyonu programı
5.2. Takviye Rehberi (Kişiye özel):
- Omega-3
- Magnezyum (glisinat veya treonat)
- D Vitamini + K2
- Resveratrol, NMN, Q10 (biyolojik yaş yönetimi için)
5.3. Günlük Yaşam Rehberi:
- Uyku hijyeni → Melatonin sentezi ve hormonal denge
- Egzersiz: Hafif ağırlık + yoga
- Seksüel sağlık & çift terapisi (gerekirse)
VI. 🧾 DANIŞAN RAPORU ÖRNEĞİ
Danışan Adı: E.A. (48 yaş, perimenopoz)
- Genetik Bulgular:
- ESR1 mutasyonu → Düşük östrojen duyarlılığı
- COMT met/met → Duygusal hassaslık
- MAOA low activity → Ruh hali dalgalanması eğilimi
- Hormon Paneli:
- Estradiol azalmış, FSH artmış
- Şikayetler:
- Sıcak basması, depresyon, gece uyanmaları
- Tedavi Planı:
- Kadın doğum uzmanı ile fitohormon protokolü
- Psikogenetik terapide duygu regülasyon eğitimi
- Magnezyum + B6 + adaptogen kombinasyonu
- Sabah güneş maruziyeti + HRV nefes çalışmaları
VII. 📚 EĞİTİM MODÜL YAPISI (Uzmanlara Yönelik)
🔹 MODÜL 1: Menopozda Genetik Okuryazarlık
→ Genetik testlerin analizi, epigenetik saat, risk skorlama
🔹 MODÜL 2: Kadın Sağlığı ve Hormon Döngüsü
→ Doğum uzmanı iş birliği, hormon profili ve terapiye entegrasyon
🔹 MODÜL 3: Psikogenetik Temelli Terapi Protokolleri
→ Şema belirleme, vaka yönetimi, epigenetik destek
🔹 MODÜL 4: Takviye & Beslenme & Yaşam Tarzı
→ Takviye önerileri, bitkisel destekler, fonksiyonel uygulamalar
